Klauzula poufności a zakaz konkurencji

W pierwszej kolejności należy odróżnić, że obowiązek zachowania poufności i zakaz konkurencji to dwie instytucje prawne, niezależne od siebie. Inny też jest ich cel.

Obowiązek zachowania poufności uregulowano w art. 100 § 2 pkt 4 kodeksu pracy zgodnie, z którym pracownik jest obowiązany w szczególności dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Z kolei zakazu konkurencji dotyczą art. 101^{1 –} 101⁴ kodeksu pracy:

Art. 101¹. [Zakaz konkurencji dotyczący pracownika pozostającego w stosunku pracy]

§ 1. W zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji).

§ 2. Pracodawca, który poniósł szkodę wskutek naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji przewidzianego w umowie, może dochodzić od pracownika wyrównania tej szkody na zasadach określonych w przepisach rozdziału I w dziale piątym.

Art. 101². [Zakaz konkurencji dotyczący byłego pracownika]

§ 1. Przepis art. 101¹ § 1 stosuje się odpowiednio, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy, z zastrzeżeniem przepisów § 2 i 3.

§ 2. Zakaz konkurencji, o którym mowa w § 1, przestaje obowiązywać przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa przewidziana w tym przepisie, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty odszkodowania.

§ 3. Odszkodowanie, o którym mowa w § 1, nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji; odszkodowanie może być wypłacane w miesięcznych ratach. W razie sporu o odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Art. 101³. [Umowa o zakazie konkurencji]

Umowy, o których mowa w art. 101¹ § 1 i w art. 101² § 1, wymagają pod rygorem nieważności formy pisemnej.

Art. 101⁴. [Stosunek do przepisów odrębnych]

Przepisy rozdziału nie naruszają zakazu konkurencji przewidzianego w odrębnych przepisach.

Jak wynika z powyższego, jedynie z zakazem konkurencji ustawodawca wiąże obowiązek ustalenia odszkodowania należnego pracownikowi, którego dotyczy taki zakaz.

Niemniej należy zauważyć, że celem zachowania w tajemnicy informacji powierzonych pracownikowi przez pracodawcę nie jest ograniczenie pracownika w podejmowaniu działalności konkurencyjnej. Jeżeli pracodawca, chce osiągnąć ten ostatni rezultat, to musi skorzystać z instytucji zakazu konkurencji.

W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy: „Klauzula poufności nie jest pojęciem tożsamym z zakazem konkurencji. Ustawowym lub umownym obowiązkiem zachowania poufności objęte mogą bowiem zostać wyłącznie informacje dotyczące tajemnicy pracodawcy, wyodrębnionej na podstawie art. 100 § 2 pkt 4 KP. Od tajemnicy pracodawcy lub przedsiębiorstwa należy odróżnić wiedzę techniczną, technologiczną, doświadczenie zawodowe i kwalifikacje pracownika, które nabył on w sposób "naturalny" w trakcie zatrudnienia. Ta druga kategoria wiadomości nie jest obwarowana ustawowym lub umownym obowiązkiem zachowania poufności. Jeżeli pracodawca chce zapobiec wykorzystywaniu przez pracownika tego typu wiedzy poza firmą, musi posłużyć się konstrukcją umowy o zakazie konkurencji” [Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 lutego 2013 r. II PK 165/12].