Rozwiązanie umowy o pracę z winy pracodawcy a świadectwo pracy

W myśl art. 55 § 1¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Potocznie bywa to nazywane rozwiązaniem umowy o pracę z winy pracodawcy.

Jednocześnie zgodnie z art. 55 § 3 k.p. rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i 1¹ pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

W praktyce powstały spory, jaką przyczynę rozwiązania stosunku pracy ma podać pracodawca w świadectwie pracy w sytuacji, gdy pracownik rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy. Z literalnego brzmienia art. 55 § 3 k.p. wynikałoby, że w takiej sytuacji pracodawca jako przyczynę rozwiązania powinien wskazać „rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem”.

Powyższy pogląd jest jednak niesłuszny.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy według przepisu art. 55 § 1¹ k.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Jednocześnie ustawodawca, odmiennie niż pracownikowi, nie przyznał pracodawcy prawa odwołania się od oświadczenia woli pracownika. W tej sytuacji należy stwierdzić, że takie oświadczenie woli pracownika wywołuje skutek w postaci natychmiastowego rozwiązania stosunku pracy, niezależnie od tego, czy wskazane przez pracownika przyczyny rzeczywiście występują. Jednocześnie obowiązkiem pracodawcy jest odzwierciedlenie tego sposobu rozwiązania stosunku pracy w świadectwie pracy [Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1999 r. I PKN 614/98].

W podobnym tonie wypowiadają się sądy niższych instancji. W istocie, artykuł 55 § 3 k.p. statuuje fikcję prawną, zgodnie z którą rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych w § 1 i § 1 ¹ tej normy pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem. Ratio legis tej regulacji to ochrona pracownika przed niekorzystnymi skutkami, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy przez pracownika, co w praktyce dotyczy głównie regulacji branżowych. Podzielić należy stanowisko wyrażone w Komentarzu do kodeksu pracy autorstwa K. W. B., iż w przypadku rozwiązania umowy przez pracownika z winy pracodawcy w trybie art. 55 § 1 i § 1 ¹ k.p., w świadectwie pracy należy zamieścić informację o rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia przez pracownika. Fikcja prawna z art. 55 § 3 k.p. odnosi się bowiem wyłącznie do materialnoprawnych skutków ustania stosunku pracy (tak. K. W. B. w Komentarzu do art. 55 Kodeksu pracy, LEX, stan prawny 15.04.2012). Wskazanie w świadectwie pracy, że umowa została rozwiązania za wypowiedzeniem przez pracodawcę, czyni treść świadectwa niezgodną ze stanem faktycznym, żaden przepis prawa nie zezwala zaś ani tym bardziej nie nakłada na pracodawcę obowiązku wskazania w świadectwie pracy niezgodnych z prawdą informacji w tym zakresie [X P 1030/12 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu z 2013-01-23].